Việc lựa chọn và kiểm soát chất lượng cần được chú trọng để có được tác dụng khi sử dụng đông trùng hạ thảo hỗ trợ sức khỏe.
 |
| Đông trùng hạ thảo tự nhiên |
Theo PGS-TS Trần Thị Hồng Phương, nguyên Phó cục trưởng Cục Quản lý y dược cổ truyền (Bộ Y tế): Có 2 loài đông trùng hạ thảo (ĐTHT) là: ĐTHT tự nhiên (Cordyceps sinesis) và ĐTHT nuôi trồng (Cordyceps militaris).
Trong đó, ĐTHT tự nhiên là loài có đầy đủ rõ ràng phần thân cùng chân nấm, được xem là loài
trùng thảo có nhiều giá trị quý hơn cả.
Tuy vậy, do điều kiện phát triển trong tự nhiên vô cùng đặc biệt, cộng thêm nhu cầu cao nhưng số lượng hạn chế hiện nay đã khiến cho giá thành của loài trùng thảo này cao hơn rất nhiều. Loài này chỉ có thể sinh trưởng tại độ cao từ 3.500 - 5.000 m so với mực nước biển.
Việc khai thác ĐTHT tự nhiên chỉ thực hiện được một lần trong năm và các con trùng thảo khi khai thác được sẽ được phân loại to nhỏ khác nhau, có loại còn nguyên vẹn thân và chân nấm, loại bị gãy rời phần thân và chân nấm do quá trình khai thác, vận chuyển hoặc bảo quản thì sẽ có giá trị thấp hơn rất nhiều đối với loại còn nguyên vẹn.
“Khi mua hàng, chú ý mua loại từng con nguyên vẹn, tránh mua những loại buộc túm vào xòe ra như bông hoa, trong đó sẽ có những con bị đứt mất chân nấm được trà trộn lẫn vào. Về việc này, chúng ta có thể hiểu được tại sao ĐTHT bị mất chân nấm (hay còn gọi là râu) không còn giá trị như ĐTHT nguyên vẹn”, PGS Trần Thị Hồng Phương lưu ý.
Quá trình hình thành ĐTHT tự nhiên như sau: bướm đẻ trứng, trứng nở thành sâu non, sâu non đi sâu vào đất. Mùa đông, nấm Cordyceps sinensis ký sinh vào sâu non, đồng thời hút hết chất dinh dưỡng khiến sâu chết. Đến mùa hè, nấm phát triển và trồi lên mặt đất được gọi là ĐTHT.
Chính vì đặc thù hình thành như vậy nên phần lớn chất dinh dưỡng nằm ở cây nấm (hạ thảo) chứ không nằm ở con sâu (đông trùng), và khoa học cũng chứng minh các hoạt chất đều tập trung trong nấm Cordyceps sinensis (hạ thảo) chứ không hề có ở phần
đông trùng, nên con sâu khô nào rụng mất râu hoặc râu chỉ mới nhú (chính là nấm Cordyceps sinensis) thì con ấy hầu như không có tác dụng gì nữa.
PGS Phương cho biết thêm,
ĐTHT nuôi trồng còn được gọi là nhộng trùng thảo (tên khoa học là Cordyceps militaris). Loài này ngoài một phần được tìm thấy trong tự nhiên, hầu hết được nuôi trồng thành công và được chứng minh có một số hoạt chất tương tự loài ĐTHT tự nhiên Cordyceps sinesis.
 |
| Đông trùng hạ thảo nuôi |
Theo y học cổ truyền, ĐTHT tự nhiên có tác dụng bổ phế ích can, bổ tinh ích tủy, chỉ huyết hóa đàm, bổ thận tráng dương, điều trị liệt dương, di tinh, đau lưng mỏi gối, ho suyễn lâu ngày, ho lao thổ huyết, trẻ em chậm phát triển, không thấy đề cập đến việc hỗ trợ điều trị ung thư. “Nhưng cần lưu ý ĐTHT là loại dược liệu quý nên việc bị chiết hoạt chất là khó tránh khỏi”, PGS Phương nhấn mạnh.
Với ĐTHT nuôi trồng, PGS Phương đánh giá cao công sức nghiên cứu của các nhà khoa học hiện nay khi nuôi trồng thành công ĐTHT Cordyceps militaris.
Tuy nhiên, chuyên gia này cũng cho rằng người cung cấp và người dùng cần phải hiểu và làm rõ loài, vì mặc dù tên VN giống nhau nhưng tên khoa học khác nhau, nên tác dụng và hiệu quả 2 loài trên cũng khác nhau.
Sản phẩm đông trùng hạo thảo của công ty:
